Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Ηπατίτιδας: 10+1 χρήσιμες πληροφορίες

Η Ηπατίτιδα σε νούμερα

Η ηπατίτιδα Β αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα δημόσιας υγείας. Σχεδόν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο χάνουν τη ζωή τους από την ηπατίτιδα κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα 400.000 άτομα πάσχουν από χρόνια ηπατίτιδα B ή C και στην πλειονότητά τους δεν το γνωρίζουν, αφού τα συμπτώματα δεν είναι ξεκάθαρα και σαφή.

Από τα 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους που έχουν μολυνθεί παγκοσμίως, περισσότεροι από
350 εκατομμύρια έχουν χρόνια λοίμωξη. Οι ασθενείς με χρόνια λοίμωξη βρίσκονται σε
αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη κίρρωσης και ηπατοκυτταρικού καρκίνου, επιπλοκές
που είναι υπεύθυνες για 1 εκατομμύριο θανάτους ετησίως. Μάλιστα, οι θάνατοι από την εν λόγω νόσο είναι περισσότεροι από ότι αυτοί που προκαλούνται από τον ιό του ΑΙDS καθώς είναι 50 – 100 φορές πιο μεταδοτικός.

Ακολουθούν 10+1 χρήσιμες πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζετε, ώστε να είστε θωρακισμένοι απέναντι στην ηπατίτιδα:

1. Τι είναι η ηπατίτιδα;
Η κατάσταση που δημιουργείται όταν το ήπαρ (συκώτι) προσβληθεί από ιούς ή υποστεί βλάβη από άλλα αίτια και αναπτυχθεί φλεγμονή και νέκρωση χαρακτηρίζεται ως ηπατίτιδα. Η χρόνια ιογενής ηπατίτιδα προκαλείται από τους ιούς της ηπατίτιδας B και C και αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας σε διεθνές επίπεδο.

2. Πόσοι τύποι ηπατίτιδας υπάρχουν;
Οι γνωστοί ιοί που προκαλούν ηπατίτιδα είναι πέντε: Η ηπατίτιδα Α, η ηπατίτιδα Β, η ηπατίτιδα C, η ηπατίτιδα D και η ηπατίτιδα Ε. Υπάρχουν και άλλοι ιοί που προκαλούν ηπατίτιδα, όπως ο ιός της λοιμώδους μονοπυρήνωσης.

3. Ποιες είναι οι συνηθέστερες μορφές ηπατίτιδας;
Οι ιογενείς ηπατίτιδες B και C είναι αυτές που προσβάλουν μεγάλο μέρος του πληθυσμού και απαιτούν ειδική θεραπευτική παρέμβαση.

4. Τι είναι η χρόνια ιογενής ηπατίτιδα;
Προκαλείται από τους ιούς ηπατίτιδας B, C και D και αναπτύσσεται σε ασθενείς το αμυντικό σύστημα των οποίων δεν καταφέρνει να αποβάλλει τον ιό.

5. Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
Αρκετοί ασθενείς που έχουν προσβληθεί από ηπατίτιδα A, B και C, μπορεί να μην εκδηλώσουν καθόλου συμπτώματα. Όταν όμως αυτά εμφανίζονται, παραπέμπουν περισσότερο σε γρίπη: πυρετός, αδυναμία, κόπωση, ναυτία, μειωμένη όρεξη και σπανιότερα σκούρο χρώμα στα ούρα, ανοιχτό χρώμα στα κόπρανα και κιτρίνισμα της επιδερμίδας και των ματιών.

6. Πώς μεταδίδεται η ηπατίτιδα;
Η ηπατίτιδα B μεταδίδεται:

1. Mε σεξουαλική επαφή, χωρίς χρήση προφυλακτικού, με άτομο που έχει μολυνθεί με τον ιό
2. Mε την κοινή χρήση συριγγών ή άλλων εργαλείων (π.χ για τη χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών)
3. Από μολυσμένη μητέρα σε παιδί κατά τον τοκετό (κάθετη μετάδοση)
4. Με την κοινή χρήση προσωπικών αντικειμένων (ξυραφάκια, οδοντόβουρτσα, νυχοκόπτες)
5. Χρήση ενδοφλεβίων ναρκωτικών
6. Με τρύπημα με μολυσμένη βελόνα ή αιχμηρό αντικείμενο (π.χ. συνήθης τρόπος μετάδοσης σε προσωπικό νοσοκομείου ή κατά την εκτέλεση τατουάζ)
7. Mε μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του (εξαιρετικά σπάνια πια λόγω του συστηματικού ελέγχου στις αιμοδοσίες)
8. Η ηπατίτιδα C μεταδίδεται κυρίως με την παρεντερική επαφή, δηλαδή με επαφή του ατόμου με μολυσμένο αίμα ή παράγωγα αίματος. Πιο σπάνια με τη σεξουαλική επαφή ή από μητέρα σε παιδί.

7. Πώς μπορώ να μάθω αν έχω μολυνθεί από τον ιό της ηπατίτιδας;
Εάν θέλετε να ελεγχθείτε για ηπατίτιδα Β, πρέπει πρώτα να συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Υπάρχουν πολλές ειδικές εξετάσεις που δείχνουν εάν νοσείτε όπως π.χ. το αυστραλιανό αντιγόνο HΒsAg. Επίσης η εν λόγω εξετάσεις μπορούν να διαγνώσουν και το πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα (οξεία ή χρόνια, απλός φορέας κλπ). Στην περίπτωση της χρόνιας ηπατίτιδας, ο γιατρός σας ίσως σας ζητήσει να κάνετε βιοψία ήπατος. Είναι μια απλή εξέταση και διαρκεί λίγα λεπτά. Κατά τη διάρκεια της αφαιρείται με βελόνα ένα μικροσκοπικό κομμάτι ήπατος, η εξέταση του οποίου θα δείξει τη σοβαρότητα της βλάβης στο ήπαρ και θα βοηθήσει στην απόφαση για θεραπεία ή όχι.
Η διάγνωση της ηπατίτιδας C στηρίζεται αρχικά στην απλή ανίχνευση στο αίμα ειδικών αντισωμάτων εναντίον του ιού της ηπατίτιδας C (anti-HCV). Η μη ανίχνευση τέτοιων αντισωμάτων αποκλείει πρακτικά την παρουσία ηπατίτιδας C, εκτός από την αρχική περίοδο της οξείας λοίμωξης (οπότε δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί τα αντισώματα) και από ανοσοκατασταλμένους ή αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς (οι οποίοι συχνά δεν αναπτύσσουν ποτέ αντισώματα).

8. Πόσο γρήγορα μπορεί να εκδηλωθεί η ηπατίτιδα από τη στιγμή της λοίμωξης;
Η περίοδος που μεσολαβεί μεταξύ της λοίμωξης και της εκδήλωσης της νόσου διαφέρει ανάλογα με τον τύπο του ιού. Η περίοδος επώασης είναι 15 έως 45 ημέρες, 45 έως 160 ημέρες και 2 εβδομάδες έως 6 μήνες για τον ιό της ηπατίτιδας A, B και C αντίστοιχα.

9. Υπάρχει θεραπεία για την ηπατίτιδα; Kι αν ναι ποια είναι;
Για την οξεία ηπατίτιδα Β, γενικά δεν χρειάζεται θεραπεία, εκτός από ξεκούραση και υποστηρικτικά μέτρα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων (π.χ. ενυδάτωση σε περίπτωση εμέτων).
Για τη χρόνια ηπατίτιδα Β, έγκριση έχουν πάρει 3 φάρμακα:

1. H ιντερφερόνη άλφα
2. H λαμιβουδίνη
3. H διπιβαλική αδεφοβίρη

Σχετικά με την ηπατίτιδα C η αποτελεσματικότητα της θεραπείας έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Έτσι η ίαση της ηπατίτιδας C επιτυγχάνεται σε περισσότερους από το 80% των ασθενών με γονότυπο 2 ή 3 και περίπου σε 50% των ασθενών με γονότυπο 1 ή 4.

Βασίζεται στη συνδυασμένη χορήγηση ενέσεων ιντερφερόνης-άλφα και δισκίων ριμπαβιρίνης.Τα φάρμακα που χορηγούνται για θεραπεία της ηπατίτιδας C παρουσιάζουν συχνά παρενέργειες και γι’ αυτό όσοι υποβάλλονται σε θεραπεία θα πρέπει να βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση από γιατρούς εξοικειωμένους με τα φάρμακα αυτά.

10. Τι πρέπει να γνωρίζω για τα εμβόλια της ηπατίτιδας;
1. Τα εμβόλια της ηπατίτιδας δεν εξασφαλίζουν ανοσία εφ’ όρου ζωής. Γι’ αυτό και είναι αναγκαία η επανάληψη τους τόσο στα παιδιά όσο και στους ενηλίκους που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
2. Τα εμβόλια για τις ηπατίτιδες Α και Β έχουν ενταχθεί στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών.
3. Δεν υπάρχουν ακόμα εμβόλια για τις ηπατίτιδες C, D και E.
4. Όσοι ανήκουν στους φορείς ηπατίτιδας C θα πρέπει να κάνουν εμβόλια κατά της ηπατίτιδας Α και Β, καθώς μια πρόσθετη μόλυνση από αυτούς τους ιούς επιβαρύνει πολύ την κατάστασή τους.

11. Ενδείκνυται η άσκηση όταν κάποιος έχει προσβληθεί από ηπατίτιδα;
Η εντατική άσκηση δεν ενδείκνυται στην οξεία φάση της νόσου. Όταν τα συμπτώματα υποχωρήσουν, η ήπια άσκηση δεν κάνει κακό.