Ποιες είναι οι προληπτικές εξετάσεις που αφορούν την υγεία της καρδιάς;

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι καρδιακοί θάνατοι από καρδιά εκτιμώνται σε πάνω από 1,9 εκατομμύρια ετησίως, αποτελώντας περίπου το 40% των συνολικών θανάτων από οποιαδήποτε αιτία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.  Η Ελλάδα παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια αύξηση των θανάτων από καρδιακά αίτια, τόσο μεταξύ των ανδρών ιδίως ηλικίας 45-54 όσο και των γυναικών.

Η στεφανιαία νόσος ( που μπορεί να προκαλέσει εμφράγματα και εγκεφαλικά επεισόδια) παραμένει ακόμα η κυριότερη αιτία θανάτου στις ευρωπαϊκές και γενικότερα στις ανεπτυγμένες χώρες.

Σημαντικός ο προληπτικός έλεγχος

H εφαρμογή περιοδικών διαγνωστικών εξετάσεων (check- up) οδηγεί στην έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση μελλοντικών κινδύνων.

Με  γνώμονα το ρητό του Ιπποκράτη «κάλλιο προλαμβάνειν παρά θεραπεύειν», θα αναφερθούμε στις πιο σημαντικές διαγνωστικές εξετάσεις για την καρδιά:

1. ΗΚΓ – Hλεκτροκαρδιόγραφημα
2. Υπερηχοκαρδιογράφημα
3. Δοκιμασία (τεστ) κοπώσεως
   4. Δυναμική Υπερηχογραφία (stress echo)
   5. Αξονική (αναίμακτη) στεφανιογραφία
   6. Μαγνητική τομογραφία καρδιάς

Αξονική Στεφανιογραφία

Η αξονική στεφανιογραφία,  επιτρέπει  την πρώιμη,  αναίμακτη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου αφού απεικονίζεται η παραμικρή αθηρωματική πλάκα πριν αυτή δώσει συμπτώματα. Η διαγνωστική της ικανότητα να αναγνωρίσει σημαντικές στενώσεις φτάνει το 100% όπως η κλασσική αιματηρή στεφανιογραφία. Αν η αξονική στεφανιογραφία είναι φυσιολογική ξέρουμε σίγουρα ότι ο ασθενής δεν έχει στεφανιαία νόσο.

Έχει επιπλέον προγνωστική αξία αφού μετρώντας το φορτίο ασβεστίου επί των στεφανιαίων αγγείων (τις τυχόν επασβεστώσεις πάνω στα στεφανιαία αγγεία) διαχωρίζονται οι άρρωστοι σε υψηλού και χαμηλού κινδύνου για εμφάνιση καρδιακών συμβαμάτων στο μέλλον.

8 λόγοι που οδηγούν στην Αξονική Στεφανιογραφία

Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, ένδειξη για αξονική στεφανιογραφία έχουν:

1. Ασθενείς ενδιάμεσου κινδύνου για Στεφανιαία Νόσο με προκάρδιο άλγος (άτυπο ή τυπικό)
2. Όταν άλλες διαγνωστικές εξετάσεις όπως δοκιμασία κοπώσεως ή σπινθηρογράφημα καρδιάς είναι μη διαγνωστικές ή ασαφείς
3. Σε συμπτωματικούς ασθενείς μετά από παθολογικό τεστ κοπώσεως ή παθολογικό σπινθηρογράφημα ή stress echo
4. Σε συμπτωματικούς ασθενείς που έχουν υποστεί επέμβαση επαναιμάτωσης με ενδοστεφανιαίες προθέσεις (stents) ή αορτοστεφανιαία παράκαμψη (bypass),
5. Σε follow-up stent στελέχους
6. Σε περίπτωση υποψίας ανωμαλιών στεφανιαίων αρτηριών
7. Σε πρωτοεμφανιζόμενη καρδιακή ανεπάρκεια.
8. Συστήνεται να πραγματοποιείται σε ασθενείς οι οποίοι είναι ασυμπτωματικοί αλλά έχουν 2 ή περισσότερους προδιαθεσικούς παράγοντες για στεφανιαία νόσο.

Δυναμική Υπερηχοκαρδιογραφία

Η δυναμική Υπερηχοκαρδιογραφία με φαρμακευτική κόπωση (στρες έκο) με ντοπουταμίνη, επιτρέπει την πρώιμη και αποτελεσματική διάγνωση της στεφανιαίας νόσου αφού ανιχνεύει την μείωση της αιματικής ροής στο μυοκάρδιο (ισχαιμία) που οφείλεται σε στένωση των στεφανιαίων αρτηριών.

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της είναι ότι δεν έχει ακτινοβολία και ότι τα αποτελέσματα είναι άμεσα. Η  αξιοπιστία της εξέτασης στη διάγνωση σημαντικής στένωσης είναι υψηλή,  80-90% όταν διενεργείται από εξειδικευμένο καρδιολόγο.

8 Λόγοι για τους οποίους πραγματοποιείται η εξέταση Στρες Έκο

1. Σε συμπτωματικούς ασθενείς που είναι μετρίου ή σοβαρού βαθμού κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, δηλαδή πληρούν πολλούς από τους παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο (κάπνισμα, χοληστερίνη, αρτηριακή πίεση, σακχαρώδη διαβήτη κ.λπ.) με ύποπτα συμπτώματα, επιδεινούμενα ή πρωτοεμφανιζόμενα.
2. Σε ασθενείς με γνωστή Στεφανιαία Νόσο , δηλαδή έχουν περάσει οξύ στεφανιαίο επεισόδιο ή έμφραγμα και είναι να υποβληθούν σε επαναιμάτωση (αγγειοπλαστική ή Bypass) για να διαπιστωθεί αν έχουν βιώσιμο μυοκάρδιο.
3. Σε ασθενείς με κινητικά προβλήματα ή μειωμένη ικανότητα προς άσκηση που δε μπορούν να υποβληθούν ή να ολοκληρώσουν την κλασσική δοκιμασία κόπωσης, στο πλαίσιο προεγχειρητικού ελέγχου πριν από μεγάλα εξωκαρδιακά χειρουργεία.

4.Σε ασθενείς που έχουν ήδη stent ή Bypass και θέλουμε να παρακολουθήσουμε την πορεία της νόσου.

5.Σε ασθενείς με πρωτοεμφανισθείσα Καρδιακή Ανεπάρκεια και φυσιολογική συστολική λειτουργία καρδιάς

6. Σε ασθενείς ενδιαμέσου ή υψηλού κινδύνου για στεφανιαία νόσο με ηλεκτροκαρδιογραφικές  διαταραχές όπως πρωτοεμφανισθείσα Κολπική Μαρμαρυγή
7. Εκτίμηση λειτουργικότητας βαλβίδων (κυρίως στένωση αορτής)

Η διάρκεια της εξέτασης είναι περίπου μισή ώρα ενώ  μετά το τέλος της εξέτασης θα παραμείνετε στην κλινική, στην αίθουσα αναμονής, μισή με μια ώρα.

Η μαγνητική τομογραφία καρδιάς

Η μαγνητική τομογραφία Καρδιάς (CMR) είναι αναίμακτη και δεν χρησιμοποιεί ακτινοβολία. Επιτρέπει την ακριβής μελέτη της ανατομίας της καρδιάς και των μεγάλων αγγείων. Αποτελεί την ιδανική εξέταση παρακολούθησης ασθενών με ανεύρυσμα αορτής και αρτηρίτιδες καθώς και ασθενών με σύvδρoμo Marfan,.

Μας δίνει πληροφορίες για τη λειτουργικότητα της καρδιάς με ποσοτική μέτρηση των  καρδιακών όγκων και για τις καρδιακών δομές . Έτσι, αποτελεί μέθοδο εκλογής για τη μελέτη αιτίων διατατικής μυοκαρδιοπάθειας και την έκταση και κατανομή της υπερτρoφικής μυoκαρδιoπάθειας.

Επίσης μπορεί να μελετήσει την εναπόθεση σιδήρου σε πολυμεταγγιζόμενους ασθενείς και να ανιχνεύσει πρώιμη μυοκαρδιακή βλάβη σε ασθενείς με μυοπάθεια. Είναι ιδανική εξέταση και για τη διάγνωση της μυοκαρδίτιδας.

Η ακρίβεια που έχει η μαγνητική τομογραφία καρδιάς επιτρέπει και την ανίχνευση μικρών περικαρδικών συλλογών που δεν δύναται να απεικονιστούν υπερηχοκαρδιογραφικά.

Καθοριστική είναι η συμβολή της μαγνητικής τομογραφίας καρδιάς στη μελέτη συγγεvών καρδιoπαθειών των παιδιών και των ενηλίκων.

Ελένη Βουρβούρη
Καρδιολόγος
Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης