Ανεβάσατε πυρετό που επιμένει, έχετε έντονο βήχα και δύσπνοια, αισθάνεστε πόνο στο στήθος και η αναπνοή σας είναι γρήγορη; Είναι πολύ πιθανό να έχετε προσβληθεί από πνευμονία, μια λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού, η οποία εκδηλώνεται στους πνευμονικούς λοβούς των πνευμόνων, είτε στον έναν είτε και στους δύο, με συνέπεια την επιμόλυνση του πνευμονικού παρεγχύματος και την εμφάνιση των συμπτωμάτων που αισθάνεστε.
Αίτια, τρόποι μετάδοσης και τύποι
Η πνευμονία δεν είναι μια απλή υπόθεση. Μπορεί να αποδειχθεί ήπια και να υποχωρήσει με μια αγωγή στο σπίτι, υπάρχει όμως το ενδεχόμενο να εμφανίσει επιπλοκές, να απαιτήσει νοσηλεία και να φτάσει να γίνει απειλητική για τη ζωή του ασθενούς. Πού οφείλεται όμως η πνευμονία; Η πνευμονία είναι συνέπεια βακτηρίων, ιών και μυκοπλασμάτων. Συνήθως μεταδίδεται αερογενώς με εισπνοή σταγονιδίων, κατά την επαφή του ατόμου με πολύ κόσμο σε κλειστούς, μη αεριζόμενους χώρους, αλλά και μέσω μολυσμένων επιφανειών. Μάλιστα, μια ιογενής πνευμονία μεταδίδεται ταχύτερα και ευκολότερα από ότι μια μικροβιακή.
Ανάλογα με τον τόπο όπου εκδηλώνεται, η νόσος διακρίνεται σε πνευμονία της κοινότητας και ενδονοσοκομειακή πνευμονία. Η μεν πρώτη εμφανίζεται κατά τη δράση του ασθενούς στην κοινότητα και αποδίδεται σε μικρόβια όπως ο πνευμονιόκοκκος, ο στρεπτόκοκκος και ο σταφυλόκοκκος, σε ιούς, όπως ο έρπης ζωστήρας και η ανεμοβλογιά και στον ιό της γρίπης. Η δε δεύτερη εμφανίζεται εντός μονάδων υγείας, συνήθως όταν ο ασθενής νοσηλεύεται για μια άλλη νόσο και βρίσκεται σε επαφή με μια σειρά ανθεκτικών μικροβίων. Μάλιστα, η πνευμονία της κοινότητας είναι συνήθως ηπιότερη σε σχέση με την ενδονοσοκομειακή, που μπορεί να αποδειχθεί βαρύτερης μορφής, ακριβώς εξαιτίας της ανθεκτικότητας των μικροβίων που κυκλοφορούν στις μονάδες υγείας στην αντιβίωση.
Πέραν της διάκρισης αυτής η πνευμονία κατηγοριοποιείται επίσης ως τυπική και άτυπη, όπου η τυπική οφείλεται σε βακτήρια και η άτυπη σε ιούς, μυκοπλάσματα και μύκητες, λιγότερο κοινούς δηλαδή μικροβιακούς παράγοντες.
Συμπτώματα και παράγοντες κινδύνου
Συνήθως η πνευμονία εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, βήχα με βλέννα (στην άτυπη ο βήχας είναι ξηρός), με ρίγη, δύσπνοια, πόνους στις αρθρώσεις και τους μυς, ταχεία αναπνοή, πόνο στο στήθος που επηρεάζεται από τον βήχα, έντονη εφίδρωση, υπερβολική κόπωση, γενικότερη κακουχία, απώλεια όρεξης, ενώ σπανιότερα ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει εμετούς, πόνο στην κοιλιά, διάρροιες, αιμόπτυση, αλλά και σύγχυση, κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Αν και όλοι μπορούν να νοσήσουν από πνευμονία, πιο ευαίσθητες είναι οι μεγάλες και οι μικρές ηλικίες. Έτσι, άτομα άνω των 65 ετών, νεογνά και μικρά παιδιά αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Επίσης ευάλωτα είναι άτομα με υποκείμενα νοσήματα, όπως είναι οι νεοπλασίες, ο σακχαρώδης διαβήτης και η χρόνια πνευμονοπάθεια.
Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως η πνευμονία είναι πιθανό να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, που μπορεί ακόμα και να απειλήσουν τη ζωή του ασθενούς. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η οξεία αναπνευστική δυσχέρεια, το πνευμονικό απόστημα, η πλευρίτιδα, η σηψαιμία και η μυοκαρδίτιδα.
Διάγνωση και θεραπευτικές επιλογές
Με τα πρώτα επίμονα συμπτώματα είναι επιβεβλημένη η επίσκεψη στον γιατρό. Εκείνος θα προχωρήσει σε κλινική εξέταση, θα ακροαστεί τον ασθενή, ενώ θα ζητήσει εργαστηριακές εξετάσεις για τον εντοπισμό λευκοκυττάρωσης, αλλά και αύξησης στους δείκτες φλεγμονής. Θα ακολουθήσει η ακτινογραφία θώρακος, που είναι και η βασικότερη διαγνωστική εξέταση για την περίπτωση, ενώ ενδεχομένως η ακτινογραφία θώρακος να συνοδευθεί και από αξονική τομογραφία. Σε κάποιες περιπτώσεις, για να εντοπιστεί το μικρόβιο που οδήγησε στη λοίμωξη, ενδέχεται να απαιτηθεί και η λήψη φαρυγγικού επιχρίσματος.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί μια πνευμονία η συνηθέστερη οδός είναι αυτή της φαρμακευτικής αγωγής και δη της αντιβίωσης. Ο παθογόνος παράγοντας που την προκάλεσε και η σοβαρότητά της καθορίζουν και τη διάρκεια και την ένταση της αγωγής. Συνήθως σε μια βακτηριακή πνευμονία απαιτείται μια θεραπεία δύο εβδομάδων, ενώ στις ιογενείς πνευμονίες, η βελτίωση έρχεται με ενίσχυση ανοσοποιητικού, ξεκούραση, ενυδάτωση και καλή διατροφή, καθώς ειδική θεραπεία δεν υπάρχει. Σε κάποια περιστατικά πάντως ένα ανθεκτικό μικρόβιο μπορεί να ταλαιπωρήσει τον ασθενή και να απαιτήσει αγωγή ακόμα και μηνών. Σε κάθε περίπτωση όσο πιο νωρίς γίνει η διάγνωση της πνευμονίας τόσο αποτελεσματικότερα μπορεί να θεραπευτεί.
Το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο, ο αντιγριπικός εμβολιασμός, η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, ο συστηματικός έλεγχος υποκείμενων νοσημάτων, η υγιεινή διαβίωση, η τήρηση μέτρων υγιεινής και η αποφυγή χώρων συνωστισμού είναι παράγοντες που μπορούν να θωρακίσουν τον οργανισμό και να αποκρούσουν μια πνευμονία. Στην παραμικρή υποψία πνευμονίας συμβουλευθείτε τον γιατρό σας, ώστε να έχετε μια έγκαιρη διάγνωση, να την αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά και να αποφύγετε τυχόν επιπλοκές.
