Ευλογιά των πιθήκων: Τι πρέπει να γνωρίζουμε;
Τον τελευταίο καιρό από τα μέσα Μαΐου, ένας αυξημένος αριθμός κρουσμάτων μιας άγνωστης νόσου, της ευλογιάς των πιθήκων, βρίσκεται σε εξέλιξη σε πολλές χώρες του κόσμου. Το πρώτο κρούσμα στην Ευρώπη, είχε αναφερθεί στις 7 Μαΐου 2022 στο Ηνωμένο Βασίλειο ως εισαγόμενο από τη Νιγηρία. Στις 14 Μαΐου επιβεβαιώθηκαν δύο άλλα κρούσματα στο Ηνωμένο Βασίλειο χωρίς να βρεθεί ότι είχαν καμιά απολύτως σχέση με το κρούσμα από τη Νιγηρία. Τις επόμενες ημέρες, πολλά άλλα κράτη μέλη της ΕΕ καθώς και άλλες χώρες ανέφεραν περιπτώσεις ευλογιάς των πιθήκων που δεν συνδέονται με ταξίδια σε ενδημικές χώρες
Έτσι μέχρι τις 31 Μαΐου 2022, σύμφωνα με ανακοίνωση του ECDC, έχουν αναφερθεί συνολικά 321 επιβεβαιωμένα περιστατικά από 12 χώρες της EU/EEA και άλλα 236 σε 7 χώρες εκτός ΕΕ ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των κρουσμάτων σε 557, σε χώρες που η νόσος μέχρι σήμερα δεν ενδημούσε. Τα περισσότερα από αυτά διαγιγνώσκονται κυρίως σε νεαρούς άνδρες, που προσδιορίζουν τον εαυτό τους ως άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (men who have sex with men , MSM). Ωστόσο, ο Π.Ο.Υ. προειδοποιεί ότι οποιοσδήποτε κινδυνεύει από τη νόσο, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό του προσανατολισμό.
Τι είναι όμως η ευλογιά των πιθήκων; Είναι μια ζωονοσογόνος που οφείλεται σε έναν ιό του γένους Orthopoxvirus, τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων (Monkeypox, MPXV), που απομονώθηκε για πρώτη φορά το 1958 ως μία νόσου που μεταδόθηκε σε αποικίες «εργαστηριακών πιθήκων», εξ ου και η ονομασία «ευλογιά των πιθήκων», και τα συμπτώματά της έμοιαζαν με αυτά της ευλογιάς. Στον άνθρωπο, τα πρώτα περιστατικά της νόσου εμφανίσθηκαν περίπου το 1970. Υπάρχουν δύο τύποι του ιού: το στέλεχος της Δυτικής Αφρικής και το στέλεχος του Κονγκό. Όλα τα κρούσματα που εμφανίσθηκαν εκτός Αφρικής μέχρι σήμερα προκλήθηκα από το στέλεχος της Δυτικής Αφρικής που εμφανίζει θνητότητα περίπου 3,6%.
Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων (MPXV) όμως, εμφανίζεται σε ενδημικές περιοχές της Αφρικής και πιθανότατα να διατηρείται στη φύση μέσω θηλαστικών υποδόχων και περιστασιακά μεταδίδεται και στους ανθρώπους, πιθανόν μέσω δαγκώματος ή άμεσης επαφής με αίμα, κρέας, σωματικά υγρά ή από τις δερματικές βλάβες μολυσμένου ζώου.
Στην Ευρώπη δεν υπήρξαν θάνατοι μέχρι σήμερα. Η κλινική εικόνα περιγράφεται ως ήπια με τις περισσότερες των περιπτώσεων να εμφανίζονται με πυρετό και εξανθηματικές βλάβες στα γεννητικά όργανα ή στην περιγεννητική περιοχή, υποδεικνύοντας ότι η μετάδοση πιθανότατα να συνέβη κατά τη διάρκεια στενής σωματικής επαφής, χωρίς όμως να έχει τεκμηριωθεί ότι η ευλογιά των πιθήκων μεταδίδεται μέσω των εκκρίσεων των βλεννογόνων. Παρόλα αυτά συνιστάται από τον Π.Ο.Υ. σε όσους μολύνθηκαν να χρησιμοποιούν κατά τις σεξουαλικές επαφές τους, προφυλακτικά για οκτώ εβδομάδες μετά τη μόλυνση, για προληπτικούς λόγους.
Τα συμπτώματα της νόσου υποχωρούν μετά από τέσσερις περίπου εβδομάδες χωρίς να χρειασθεί η χορήγηση κάποιας αγωγής.
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα περιστατικά στην Ευρώπη συνδέονται επιδημιολογικά με αυτά της Δυτικής ή της Κεντρικής Αφρικής, όπου η ασθένεια αυτή είναι ενδημική και υπάρχουν ακόμα πολλά ερωτηματικά για τον τρόπο εξάπλωσης της νόσου και πιθανόν να την επιταχύνει η εδώ και δεκαετίες διακοπή του εμβολιασμού έναντι της ευλογιάς, που στερεί την προστατευτική διασταυρούμενη ανοσία του οργανισμού από τον νεότερο πληθυσμό. Να σημειωθεί ότι το εμβόλιο που χρησιμοποιήθηκε για την εκρίζωση της ευλογιάς εμφανίζει διασταυρούμενη ισχυρή μάλλον προστασία έναντι του ιού της ευλογιάς των πιθήκων. Σήμερα υπάρχουν και νεότερα εμβόλια εκ των οποίων ένα έχει άδεια να χρησιμοποιείται κατά του ιού της ευλογιάς των πιθήκων.
Ας ελπίσουμε ότι δεν θα διαψευστούν οι μέχρι τώρα ενδείξεις και τα σποραδικά κρούσματα θα παραμείνουν δεν θα μετατραπούν σε πανδημία γιατί παγκοσμίως οι πληθυσμοί είναι κουρασμένοι και οι οικονομίες αποδεκατισμένες.
INFO!
Νικόλαος Μαλισιόβας
Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ.,
Επιστημονικός Διευθυντής Ομίλου Euromedica
